عزت نفس از دو بخش مهم تشکيل مي شود :

1- باور خودتوانمندي به معناي داشتن اطمينان به توانائي فکر کردن . درک کردن . آموختن . انتخاب کردن و تصميم گيري براي خود .

2- احترام به خود يا داشتن حرمت نفس به معناي ارزش براي خود يعني آن که به خود حق بدهيم که زندگي کنيم و شاد باشيم .

عزت نفس يک نياز اوليه براي انسانهاست . چون فکرکردن لازمه زندگي موفق است و اين انديشه و فکر به ما امکان مي دهد که قدرت تصميم گيري هر انسان بستگي به ميزان عزت نفس او دارد بنابراين نقش عزت نفس در زندگي انسان بسيار مهم وچشمگير مي باشد .

آيا داشتن باور خود توانمندي و احترام به خود به اين معنا است که هرگز اشتباه نکنيم ؟ خير . خود توانمندي و احترام به خود به اين معنا است که هر يک از ما ميتوانيم فکرکنيم . قضاوت داشته باشيم و اشتباهات خود را اصلاح کنيم . عزت نفس به اين معناست که بداينم و باور داشته باشيم که مي توانيم آنچه را لازم داريم بياموزيم و با چالشها و مشکلات زندگي برخورد انديشمندانه داشته باشيم .

آيا منظور از احترام به خود اين است که ما کامل و صد درصد بي عيب و نقص هستيم ؟  خير. منظور اين است که از خود مراقبت کنيم و به خود علاقه مند باشيم و خود را شايسته بدانيم و براي غلبه بر مسائل و مشکلات زندگي تلاش کنيم بيماري را بپذيريم و درمان مناسب انجام دهيم .

عزت نفس چه شکلي دارد ؟ آيا مي توان آن را دررفتار افراد مشاهده نمود ؟  عزت نفس در ما وديگران به شکلهاي متفاوتي ظاهر مي شود اما به طورکلي عزت نفس را ميتوان در حالت چهره . رفتار . صحبت و حرکت اشخاص مشاهده کرد . برخورد باز و گشوده با انتقادها .راحتي در پذيرش اشتباهات نمونه هائي از شکل عزت نفس است . کلام و حرکات شخص داراي عزت نفس از کيفيت راحت برخوردار است . به عبارت ديگر طرز کلام و حرکات شخص داراي عزت نفس از کيفيت راحت برخوردار است . به عبارت ديگر طرز کلام و حرکات شخص نشان مي دهد که او در جنگ با خويشتن نيست و با ديگران نيز جنگي ندارد . هماهنگي ميان آنچه شخص مي گويد و انجام مي دهد يعني از خود پنهان نمي شود و با خود در جنگ و ستيز نيست . دروغ . رياکاري و پنهانکاري در افراد داراي عزت نفس سالم وجود ندارد .

چند ويژگي ( خصوصيت ) افراد داراي عزت نفس را نام ببريد ؟ افرادداراي عزت نفس واقع بين هستند . خلاق و نيروي خلاقه خود را بکار مي گيرد و به فراورده هاي ذهن خود توجه کافي دارند ( خود را دست کم از ديگران ) کساني که عزت نفس سالم دارند هرگز از اينکه بگويند « اشتباه کردم » واهمه و ترسي ندارند . اشتباهات خود را واقع بينانه مي پذيرند و براي اصلاح اشتباهات خود تلاش مي کنند . در حالي که کسي که عزت نفس ندارد قبول هر اشتباه را به حساب تحقير شدن خود مي گذارد و دچار احساس گناه .احساس بي کفايتي و شرم و خجالت مي شود . بنابراين اشتباهات خود را به ديگري نسبت مي دهد .

همدردي و همدلي در اشخاصي که از سلامت عزت نفس برخوردارند . فراوان وجود دارد . بدليل پذيرش و اطمينان به خود از ديگران نمي ترسند وبه اعتماد به نفس ديگران نيز احترام مي گذارند . بنابراين روحيه همکاري براي دستيابي به هدفهاي مشترک در افراد داراي عزت نفس سالم فراوان ديده مي شود . جرات ورزي و شهامت ابراز وجود در اين افراد وجود دارد .

وقتي عزت نفس فردي پائين باشد چه نشانه هايي دارد ؟ هنگامي که عزت نفس در شخصي کم است . هراس و ترس از واقعيت در فرد وجود دارد و ترس از حقايق درباره خود و پذيرش خود . ترس از افشا شدن ترس از فروريختن تظاهرها و وانمود ها . ترس از ناکامي . ترس از تحقيرشدن . اين افراد گويا براي ديگران زندگي مي کنند و همواره نگران قضاوتهاي ديگران هستند بنابراين جرات انديشيدن به خود و توانمنديهاي خود را از دست مي دهند . زود تسليم مي شوند وديگران مي توانند به سرعت آنان را دلسرد کنند و حالت انفعال در آنان فراوان ديده مي شود . ترس و هراس از موانع وتصورات منفي از موانع سرراه دستيابي به هدفها از نشانه هاي عزت نفس پائين است .

تعيين کننده ميزان عزت نفس چيست ؟ تعيين کننده اساسي ميزان عزت نفس کاري است که شخص صورت مي دهد و اقداماتي است که در انتخابهاي آگاهانه خود به انجام مي رساند . اراده به معناي آن نيست که بتوانيم هر کاري را که بخواهيم انجام دهيم بلکه اراده نيروي قدرتمندي در زندگي ماست که به توانائي مواجه با مسائل و مشکلات زندگي را مي دهد . انتخاب و گزينش هدفهاي واقع بينانه در زندگي و تمرکز بر آنان از نشانه هاي عزت نفس سالم است . دنبال کردن اين هدفها تا تحقق و دستيابي آنان حاصل انديشه قوي اراده قوي و عزت نفس کافي است .

لازمه زندگي آگاهانه چيست ؟  لازمه زندگي آگاهانه احترام گذاشتن به خود و ديگران . احترام گذاشتن به واقعيت ها . شناخت نيازها . خواسته هاو پذيرش امکانات و واقعيتهاي موجود زندگي هر فرد است . زندگي آگاهانه يعني در برابر حقايق احساس مسئوليت کنيم .يعني اگر من آرزوي خريد لباس يا وسيله جديدي داشته باشم و همزمان ببينم که بايد اجاره خانه ام را بپردازم و در نتيجه پولي براي خريد لباس جديد باقي نماند و خريد لباس را منطقي نمي دانم و موقعيت را و امکانات خود را با حفظ احترام به خود هماهنگ مي کنم . يا اگر بايد تن به يک عمل جراحي و مصرف داروئي بدهم که پزشک معالجم آن را براي سلامت من لازم مي داند به جاي طفره رفتن از درمان و هراس و ترس از واقعيت موجود . با شهامت و آگاهانه به درمان خويش اولويت مي دهم . نا اميدي . دلسردي ترس از روبه رو شدن با واقعيت ها درست نقطه مقابل زندگي آگاهانه هستند .

ويژگيهاي زندگي آگاهانه :

· ذهن پوياست و حالت انفعال ندارد .

· به واقعيتها توجه کنيم و از آنها نگريزيم .

· در لحظه اکنون زندگي کنيم .

· شرايط را با توجه به مشکلات و موانع موجود درک کنيم .

· اشتباهات خود را ببينيم . بپذيريم و آنها را اصلاح کنيم .

· به واقعيتهاي بيروني و دروني توجه کنيم و آنان را متناسب با واقعيتها هماهنگ کنيم . واقعيت هاي دروني احساسات . آرزوها و انگيزه هاي ماست و واقعيتهاي بيروني امکانات واقعي ما در زمينه هاست .

· در مقام گسترش آگاهي خود باشيم و رشد و تعالي را به عنوان راه و روشي هدفمند از زندگي انتخاب کنيم و پذيراي علم و اطلاع جديد باشيم .

· همواره بينديشيم و فکر کنيم که آيا اعمال و رفتار ما با هدفهايمان و امکانات موجودمان همخواني دارند و در اين مسير حرکتها ورفتار خود را هماهنگ کنيم و در صورت نياز اصلاح کنيم .

· روبه رو شدن با واقعيتهاي تهديدکننده را نيز جزئي از زندگي بدانيم .

http://www.drmontazeralzohoor.com

آیا از لباس پوشیدنتان بدتان می آید یا اینکه فکر می کنید برای آن لباس مناسب نیستید؟ این یعنی عزت نفستان پایین است. خواندن این مقاله را به شما پیشنهاد می کنیم.

نفس در اصل به معني ذات است و در فرهنگ لغات فارسي معاني متفاوتي دارد مانند 1- خون 2-تن و جسد  3- شخص انسان, ذات و ....   4- حقيقت هر شي   5- روح و روان صدر المتالهين شيرازي در تعريف نفس مي گويد:

نفس جوهري است كه ذاتاً مستقل بوده و فعلاً به اجساد و اجسام متعلق است. در اسلام و متون اسلامي واژه "عزت نفس" با بيان گوناگوني آمده است ولي در حقيقت مفهوم واحدي را بيان مي نمايد واژه هايي مانند كرامت نفس, احترام نفس, هويت نفس, نفاست نفس و شرافت نفس به تكرار در روايات و احاديث ديده مي شود (مطهري, 1366, ص 142).

قرآن كريم از نفس به عنوان بزرگترين سرمايه آدمي ياد مي كند و نفس را آنقدر  ارزشمند مي داند كه

اگر معامله اي صورت گيرد, جز با پروردگار عالم اين معامله نيست. به عبارت ديگر, نفس آنقدر پر بهاست كه نمي تواند مورد معامله قرار گيرد مگر در برابر خلاق جهان يعني دادن نفس و گرفتن چنانكه امام صادق (ع) مي فرمايد: "انا من بالنفس النفسية البها" (بهاي نفس گرانبها را پروردگارش قرار مي دهم).

نفاست نفس به همين معني است يعني روح انسان به منزله يك شيء نفيس تلقس شده و اخلاق خوب به عنوان اشياء متناسب با اين شيء نفيس و اخلاق رذيله به عنوان اشياء نامتناسب با اين شيء نفيس كه آن را از ارزش مي اندازد. اسلام مي گويد يك شيء با ارزش كه با ارزش ترين چيزها است در شماست و

آن همان روح ملكوتي شما است. مواظب باشيد اين روح ملكوتي را از دست ندهيد يا آلوده نكنيد زيرا بسيار با ارزش و نفيس است. امير المومنين علي (ع) در نامه اي خطاب به اما حسن (ع) كه در نهج البلاغه

آمده است مي فرمايد:

"اكرم نفسك عن كل دنيه" (نفس خويش را از هر پستي, بزرگ و برتر بدار) (مطهري, 1366, ص 182).

از ديدگاه قرآن, انسان موجودي است كه از فطرت الهي برخوردار است. فطرت مانند غريزه امري تكويني است يعني جزء سرشت انسان است و اكتسابي نيست, امري است كه از غريزه آگاهانه تر است و مربوط به مسايلي مي شود كه ما آنها را مسايل انساني مي ناميم

                               خودپنداره و عزت نفس

روش‌هاي مختلفي براي انديشيدن دربارة «خود» وجود دارند. دو اصطلاح مهم كه بيشتر از بقيه درباره «خود» افراد مورد استفاده قرار مي‌گيرند خودپنداره و عزت نفس هستند.

خودپنداره ازديدگاه، محققق معروف پيوركي  به شرح زير است.

خود پنداره به مجموعه‌اي از يك سيستم پويا، سازماندهي شده  و پيچيده درباره باورها، نگرش‌‌ها (attitudes) و ديدگاه‌هايي گفته مي‌‌شود كه هر  فردبه منظور دست‌يابي به يك قالب حقيقي در رابطه با موجوديت شخصي خويش ارايه مي‌دهد»

از طرف ديگر:

«عزت نفس» معمولاً به احساس ما و چگونگي ارج  نهادن به خودمان اطلاق مي‌شود.

همچنين معني ديگر خودپنداره ايده‌هاي عمومي ما درباره خودمان اطلاق است وعزت نفس مي‌تواند به معيارهاي خاص از اجزاي متفاوت خودپنداره درمااطلاق شود.

فرانكن (1994) مي‌گويد:

تحقيقات بسياري وجود دارند كه نشان مي‌دهد خودپنداره به عنوان اساس همه رفتارهاي برانگيخته شده مي‌باشد.

اين خودپنداره است كه به «خود»هاي ممكنه در شخصيت هر فرد اشاره كرده و آنها را شناسايي مي‌كند و اين «خود»هاي ممكنه مي‌توانند انگيزش‌هاي لازم براي اعمال رفتارهاي مورد نياز در افرادرا خلق نمايند.

از ديدگاه فرانكن خودپنداره از اين طريق به عزت نقس مرتبط مي‌‌شود.

افرادي كه داراي عزت نفس خوبي هستند، داراي يك خودپنداره به خوبي متمايز نيز مي‌باشند.

زماني که مردم خودشان را مي‌شناسند ميتوانند به حداكثر نتايج ممكنه دست يابند چونكه مي‌دانند چه كارهايي را مي‌توانند انجام دهند و از عدم توانايي خويش در انجام برخي از كارهاي ديگر آگاه هستند.

ما از طريق عمل كردن و سپس با مشاهده آنچه كه انجام داده‌ايم و با مشاهده ديدگاههاي ديگران درباره علمكرد خود. خودپنداره خويش را گسترش داده و تثبيت مي‌نماييم.

ما آنچه را كه انجام داده‌ايم و مي‌توانيم انجام دهيم را در مقايسه با انتظارات خود و انتظارات ديگران و مشخصات و كارآيي‌هاي ديگران مشاهده مي‌كنيم (جيمز 1890، بريگام 1986).

معني اين حرف اين است كه خودپنداره امري تجريدي نمي‌باشد. بلكه در واكنش وتعامل  با محيط و با مشاهده پي‌آمدهاي اين واكنش پايه‌ريزي مي‌شود. اين جنبه پويايي خود پنداره امري بسيار مهم است، چرا كه مي‌گويد "من مي‌توانم تغيير يافته و تطابق پيدا نمايم."

فرانكن مي‌گويد:

تحقيقات گسترده‌اي اذعان مي‌كنند كه تغيير خودپنداره امري امكان‌پذير است.....

...... افزايش عزت نفس زماني رخ مي‌دهد كه موقعيت‌ها  بر طبق انتظارات فرد حاصل شوند....

منابع:

بريگام. 1986، روانشناسي اجتماعي، بوستون 1986

بيرند 1990، خودپنداره و پيشرفت تحصيلي...

فرانكن 1994، انگيزش اسان

گِيج و برلينر (1992) روانشناسي تعليم و تربيت......

در دوره كودكي كه از مهمترين دوره هاي زندگاني بشر است گذشته از زمينه ارثي, محيط نقش بسزايي در تربيت كودك دارد و نخستين محيطي كه كودك در آن زندگي را آغاز مي كند, خانواده است. والدين به خصوص مادر نقش به سزايي در تربيت كودك دارند از ديد اسلام كودكان بر اساس فطرت پاك خود زمينه پذيرش خير, نيكي و تربيت اسلامي شكوفا كردن زمينه هاي فطري كودكان مي باشد و هر گونه انجراف از فطرت بر اساس تقصير يا قصور والدين صورت مي گيرد. "كل مولد يولد علي الفطره حتي يكون ابواه يهودانه و ينصرانه و يمجسانه^[1]" هر فرزندي بر اساس فطرت سليم اسلامي زاده مي شود و اين پدر ومادرند كه او را به يهوديت, نصرانيت و مجوسيت سوق مي دهند. فرزندان در ديدگاه اسلام حقوقي دارند كه پدر و مادر بايستي آنها را مراعات كنند مانند حق تربيت, نام نيكو و ....

                          روش هاي ايجاد كرامت در كودكان:

1- ناميدن كودك به اسامي نيكو: پيامبر اكرم (ص) فرمود: "يا علي حق الولد علي والده ان يحسن اسمه و ادبه" ياعلي انتخاب اسم خوب و ادب حقي است كه هر فرزند به پدر خود دارد.

2- احترام به كودك: در جامع الاخبار آمده است "اذا سميع الولد فاكر مواله واوسعواله في امجالس و لا تقبحو اله وجها" وقتي كه نام فرزندان را مي بريد او را گرامي بداريد و جاي نشستن را براي او توسعه دهيد و نسبت به او روترش نكنيد . پيامبر در اين حديث موضوع احترام فرزندان را به اولياء گوشزد مي كند زيرا كودكي كه مورد بي اعتنايي و توهين ديگران قرار گيرد دچار حس حقارت و خود كم بيني مي شود تمام افراد انساني از توهين و هتك حرمت و زايل شدن شخصيت هود ناراحت مي شوند انسان تمنا و آرزوي احترام دارد و اگر براي او اهميتي قايل نشود دچار ناراحتي هاي رواني نظير حقارت مي شود و اين عارضه در كودكان كه عاطفي تر و حساس تر هستند به شكل بارزتري نمود پيدا مي كند راجرز احترام بدون شرط به كودكان را اساس تشكيل عزت نفس در آنان مي داند (شاملو, 1378, ص 114).

3- محبت و ترحم به كودكان: نياز به دوست داشتن از نيازهاي رواني كودك است دوست داشتن يعني قبول او به عنوان يك انسان ارزشمند نزد والدين, و اين قبول داشت به عزت نفس منجر مي شود. از جمله اموري كه محبت به كودكان را مي رساند و بوسيدن آنهاست. ترحم به كودكان انجام وعده موجب احساس شخصيت در آنان مي شود چرا كه به او اهميت داده و براي وعده هايي كه به او داده شده اهميت قايل شدن براي تو را مي رساند و اين مساله در پرورش عزت نفس او موثر است.

4- عدم تحميل بي جا به كودك: اگر انتظارات والدين ما فوق طاقت كودكان باشد و بر آنان تحميل شود, عزت نفس آنان كاهش مي يابد زيرا در مقابل كاري كه خارج از اتوان اوست دچار شكست شده و به دنبال اين شكست عزت نفس او كاهش مي يابد و بايد كودك را به عنوان يك كودك پذيرفت, بر توانايي هاي او ارج نهاد و از آنچه در توان او نيست صرف نظر كرد تا او به سركشي, دروغ و .... كه از پيامدهاي ذلت نفس است دچار نشود.

5- عدم تنبيه به خصوص تنبيه بدني: انسان جايز الخطاست و كودك به دليل رشد عقلي كافي, نداشتن تجربه و محدود بودن ميزان يادگيري هايش دچار خطاي بيشتري مي شود. اسلام با نهي از تنبيه به خصوص تنبيه بدني راه را براي بروز احساس حقارت مي بندد.

علي (ع) فرمود: "لا تضربه و اهجره و لا تطل" فرزندت را مزن و براي ادب كردنش از او قهر كن ولي مواظب باش قهرت طولاني نشود و زود آشتي كن.

6- رعايت مساوات و عدم تبعيض بين كودكان: اگر بچه ها خلاف اين را احساس كنند يعني پدر و مادر در بذل توجه, مساوات را رعايت نكنند از يك طريف موجبات حسادت و كينه را از طرفي باعث مي شود و از طرفي باعث حقارت و ذلت را فراهم مي سازند. پيامبر اكرم (ص) مي فرمود: "اعدادا بين اولادكم كما تحبون ان يعدلوا بينكم في البر و اللطف" ميان فرزندان به عدالت رفتار كنيد همان طور كه دوست داريد در نيكي و لطف نيز بين شما به عدالت رفتار شود.

7- سلام كردن به كودكان: پيامبر اكرم (ص) خود هميشه به كودكان سلام مي كرد زيرا اين امر موجب ارزش گذاري به كودكان و بالا بردن عزت نفس در آنان مي گردد.

¹. سفينه البحار- جلد 2- ص 373

². وسائل اشيعه- ج 5- ص 115

³. جامع الاخبار- ص 124

^4. بحار النوار- ج 23- ص 114

⁵. محجه البيضاء- ج 2- ص 64

به اعتقاد روانشناسان اشخاص موفق كساني هستند كه حقيقتا خود خودشانند و باطناً آزادند و وارسته . واشخاص ناموفق و شكست خورده كساني هستند كه حقيقتاً منكر خويشتن خويش هستند و شادي و نيروي حاصله از درستكاري و صداقت نسبت به خود را نپذيرفته اند .
حال براي آنكه از احساس عزت نفس پايين كه مانع از موفقيت در زندگي است رهايي يابيد و تحولي بزرگ در زندگي خويش ايجاد كنيد و از عزت نفس بالايي برخورددار گرديد ، به بيان روشهايي براي افزايش عزت نفس در سه مرحله مي پردازيم :

مرحله اول - عدم ارزيابي خود با ديگران:

هرگز خود را با ديگران ارزيابي نكنيد چرا كه هر چقدر هم شما بخواهيد ارزيابي شما منطقي نيست .

اصول عدم ارزيابي خود با ديگران
 ارزيابي منطقي از خود :
به دلايل زيرنمي توانيم ارزيابي منطقي ازخودمان بكنيم :

-  ما نمي توانيم خود يا افراد ديگر را با يك مشخصه به طور منطقي مورد قضاوت قرار دهيم.

-  در خيلي از مواقع انتقادها بر اساس تعصبات است .

-  خصوصيات انساني بي همتا و تقريباً بي انتهاست .

-  ميزان دقيقي براي اينكه چه كسي خوب و يا بد است , وجود ندارد و كسي نمي تواند  ادعا كند كه مي تواندخصوصيات خوب ويا بد را به طور كامل تشخيص دهد.

احساس ضعف وكاستي هاي بشر:
واقعيت آن است كه ما انسانها داراي ضعف هايي هستيم . به همين دليل به سادگي نمي توانيم آنچه را كه دوست داريم ، انجام دهيم .مثلاً تعدادي از ما قوي هستيم، عده اي آشپز ماهري هستيم و… به هرحال اكثريت افراد نمي توانند در بيش از يك يا دو كار برجستگي و تبحر بسيار بالايي پيدا كنند .احساس شما در دستيابي به اهدافتان بسيار مهم است . بنابراين با اندكي تغيير احساس و نوعي ديگر مسئله را بررسي كردن ، متوجه تغيير در افكار خويش و به دنبال آن در رفتار خود خواهيد شد. و به اهداف منطقي خود خواهيد رسيد .

بي اطلاعي :
فقدان اطلاعات كافي نيز مي تواند عامل موثر براي موفقيت پايين باشد.اگر مي خواهيد خود را براي اشتباهات ببخشيد،بي اطلاعي دليل كاملاً قانع كننده اي  است. به هر صورت ، سرزنش خود، عملي كاملاً مسخره است . البته اگر مايليد كه خود را سرزنش كنيد و اين كار را درست مي دانيد ، خوب بكنيد . اما به نظر روانشناسان هرگز براي بد انجام دادن كاري كه هيچگاه بهتر انجام دادنش را ياد نگرفته ايد. بي ارزش تصور كردن خودتان معنايي نداردوقابل تصور نيست.

 آشفتگي :
 آشفتگي خاطر و وضعيت زندگي خيلي از مواقع مانع از موفقيت مي شود. اصولاَ وقتي افراد بيشتر از خودشان متنفر مي شوند ، خطاهاي بيشتري را انجام مي دهند . چون نسبت به خود احساس بدي دارند و مي خواهند خود را بيشتر تنبيه نمايند، لذا اعمال غلط ديگري رانيزمرتكب ميشوند.
 اصولاً وقتي ما عصباني ، افسرده ، ترسيده‌ايم و ياحسدورزي مي كنيم،به سادگي نمي توانيم آدمي با كفايت و با عملكردي مناسب باشيم پس بهتر است موقع مشكلات ، در رفع آن بكوشيم ، و با احساس گناه ناراحتي و اعمال خود تخريبي ديگر ، خودمان را در مشكلات بيشتري غوطه ور نسازيم

خودتان را بپذيريد:
خود پذيري بهترين راه حل است . بهترين كاري كه مي توانيد براي صفات خوب و بد خود انجام دهيد ، اين است كه اگر ميتوانيد آنها را تغيير دهيد و يا اينكه درحال حاضر و يا براي هميشه آنها را بپذيريد . پس بهتر است از حالا خود و ديگران را همانطور كه هستند بپذيريد و هيچ گاه از خود و ديگران متنفر نباشيد وعشق ورزي تان هم نسبت به خودتان و ديگران متعادل باشد.
 مرحله دوم - اعتماد داشتن
تا مي توانيد اعتماد رفتارتان را در زمينه هاي مختلف مثل اعتماد دوستي ، اعتماد كاري ، اعتماد فرهنگي و…  بالا برده و افزايش دهيد براي اين امر لازم است كه اصول انضباط رفتاري را نيز رعايت كنيد كه اين اصول عبارتنداز:
1- كار را به تأخير نيندازيد :
سعي كنيد به نتايج بلند مدت و دير پا نسبت به منافع كوتاه مدت توجه بيشتري نمائيد . اگر هميشه مسّرت و خوشي فوري را بر لذّت به تأخير افتاده ، مقدم داريد ، احتمال اينكه در پايان فردي مفلوك و بيچاره باشيد .زياد است اين اصل از انضباط رفتاري از همه اصول ديگر مهمتر است و رعايت آن مي تواند انجام بقيه اصول را آسانتر كند.

2- صبر داشته باشيد و استمرار در كارها را پيشه كنيد:
انجام و استمرار كارها براي مدت طولاني دومين تكنيك اساسي به سوي موفقيت است ريشه اين مشكل بي صبري و ناشكيبايي است . يادگيري هر مهارتي ، مدت زمان زيادي را مي طلبد و بايد براي هر كاري كه انجام مي دهيد به اندازه اي كه نيازدارد ، زمان بگذاريد.
3- گامهاي كوچك و استوار امروز ، پايه گذار فردائي روشن :
كامل بودن هر كار ، بستگي به اندازه آن كار دارد . معمولاً كارهاي كوچك در زماني كم مطرح و به انجام مي رسند و كارهاي بزرگ در زماني دراز . پس بهتر است كارها را به اندازه هاي مورد نياز تجزيه و كوچك كنيد ، تا از انجام ندادنش پرهيز نمائيد زيرا تدريجي حركت كردن به سوي هدف باعث كاهش تدريجي اضطراب و پريشاني است و آن سبب موفقيت در كارها مي شود.
4- از تجربيات گذشته درس بگيريد:
تجزيه و تحليل و توضيح برخي از اعمال و نتيجه گيري آنها در كنار بررسي دقيق نقاط ضعف و قوت يك رفتار نيز در پيشرفت يك فرد نقش اساسي دارد . و خيلي از مواقع سبب موفقيت مي شود.

5- پاداش و تنبيه :
در قبال كارهاي درست به خود پاداش دهيد و در قبال كارهاي نادرست خود را جريمه كنيد . براي اينكه همان اندازه كه تقدير در انجام درست كار حائز اهميت است ، مواخذه براي انجام نادرست كار نيز مهم است تحقيقات نشان داده كه خود تقديري در قبال كارهاي درست مي تواند رفتار را نيرومند سازد ، گفتار منفي آنرا تضعيف مي كند . و مانع از پيشرفت كارها مي شود.
مرحله سوم- برانگيختن احترام ديگران نسبت به خود:
براي آنكه احترام ديگران را نسبت به خود برانگيزيد ، بايد قاطعيت داشته باشيد . بدون مهارت قاطعيت تقريباً غير ممكن است كه بتوانيد احساسات مطمئن خود پذيري داشته باشيد بنابراين يادگيري مهارت قاطعيت براي شما و هرفرد ديگري  ضروري به نظر مي رسد . كه عباتند از :
1- پرهيز از خشم :
اگر مي خواهيد كه در امر قاطعيت پيشرفت نمائيد از عصباني شدن و خشم پرهيز كنيد . چون رفتار توأم با سياست ، تمايل افراد را به تسليم در مقابل شما افزايش مي دهد بالعكس در صورت پرخاشگري و داد و فرياد ، حس كينه توزي را افزايش مي دهيد .

2- پرهيز از احساس گناه :

از احساس گناه و تقصير به شدت بپرهيزيد چون كه در احساس گناه فكر مي كنيد بي ارزش ،پست و افرادي بي خاصيت و دوست نداشتني هستيد ، چون ناشايست عمل كرده ايد . احساس گناه مي تواند سر منشاء بسياري از مشكلات رواني و شخصيتي باشد كه در موارد وخيم تر منجر به خودكشي و افسردگي هاي شديد مي شود بنابراين بهتر است از احساس گناه و تقصير دوري كنيم .

3- پرهيز از دلسوزي زياد:
از دلسوزي و ترحم بي مورد و زياد براي ديگران بپرهيزيد نكته مهمي كه مردم آنرا در نظر نمي گيرند، اين است كه توجه به مردم لطف كردن نسبت به آنان و رفتار خوبي با آنها داشتن كار خوبي است كه همه بر روي آن تاكيد دارند و ديگران را نسبت به اين كار تشويق مي كنند. اما توجه بيش از اندازه و غير معقول مسئله ديگري است كه بايد بررسي شود، و از آن جلوگيري به عمل آورد.

4- نترسيدن از تاييد نشدن:
از تأييد نشدن ترس نداشته باشيد . شايد بدون اغراق بايد گفت كه يكي از بزرگترين ترسهاي رايج در ميان عامه مردم، ترس از تأييد نشدن است همه ما مي خواهيم كه مورد تأييد ديگران قرار بگيريم و آنها ما را بپذيرند ، كه البته امري مطلوب است . اما اينكه فكر كنيد براي تأييد گرفتن از آنها بايد هر كاري كه مي خواهند انجام دهيد و آنگونه كه مي خواهند تفكر و رفتار كنيد فكري نادرست و نقض كامل قاطعيت و استقلال است .
بنابراين با بكار بردن گامهاي ذكر شده مي توانيد از احساس عزت نفس پايين رهايي يابيد . و تحولي بزرگ در زندگي خويش ايجاد كنيد و از عزت نفس بالايي ‹ سلامت رواني › برخوردار گرديد پس با داشتن عزت نفس بالا مي توانيد بر اضطراب و افسردگي و ناراحتي هاي روحي خود غلبه كنيد و به طور كلي داراي شخصيت سالم و موفقي باشيد.

1- با خود مثبت حرف بزنيد .
صدايي در ذهن شما وجود دارد كه مدام نجوا مي كند. اين صدا بخشي از عزت نفس شماو اغلب منفي است وجملاتي ازاين قبيل مي گويد،من خيلي چاق هستم يا من خسته ام.اين قيبل جملات بعداز مدتي درشما تأثيرمنفي ميگذاردومثلا شما احساس خستگي مي كنيد اما نكته جالب اين است كه شمانمي توانيد نداي دروني خود را براي ايجادعزت نفس وساختن الگو هاي مؤفقيت،برنامه ريزي كنيد.شگردكار،استفاده ازعبارتهاوجمله هاي مثبت است.من خوشحال هستم ، من سالم هستم ، من معركه ام ! چند تا از جمله هاي خوب وهمه منظوره هستند . اين جمله ها را بارها وبارها در ذهن خود با صداي بلند تكرار كنيد ،يا حتي آنها را بنويسيد .اهميت آن در اين است كه اين جمله رابه زمان حال وباايمان بيان كنيد.هرگاه نداي دروني خودراشنيديدكه شروع به ايجاداحساس منفي درشمامي كندآن رامتوقف سازيدوجملة مثبتي رادرباره همان موضوع،جايگزين آن كنيد.اين شيوه راامتحان كنيدوآنگاه خواهيدديد كه صحبت كردن باخود وسيلةسودمندي درايجاد وضعيت مثبت است.

2-شخصيت جديد خود را تجسم كنيد.
اين امر اساسا همانند اصل استفاده از جملات مثبت است ،با اين تفاوت كه به جاي استفاده
از كلمات ،در اينجا از تصاوير استفاده مي‌شود. آيا مي‌خواهيد لاغرتر و سالمتر باشيد؟ خودتان را به اين صورت تجسم كنيد .آيا مي‌خواهيد ارتقاء شغلي پيداكنيد؟خودتان رادرنقش سمت جديدتجسم كنيد زماني را به تجسم خود اختصاص دهيد تا وارد جزئيات امرشويد وازشخصيت جديدخودلذت ببريدچنانچه اين تصويررا دايما" ايجاد و تقويت كنيد،پذيرش رفتارهايي كه آن راتحكيم مي كند آسانتر خواهد بود.
3-افرادي را بيابيد كه بتوانيد از آنان چيزي بياموزيد .
واضح است كه افرادبسياري وجوددارند كه بامشكلات ومسايلي مانندمشكلات شما مواجه شده اندشمامي توانيد با الگو قرار دادن آنان ،چيزهاي زيادي بياموزيد .
4-به وادي هاي جديد قدم بگذاريد .
اغلب عزت نفس ما به سبب كوته بيني نسبت به زندگي،دچارافت ونزول مي شود هنگامي كه برروي جنبة خاصي از زندگي بيش از حديابه حدي بسيار طولاني تمركزمي كنيم،عمق نگري خودرااز دست مي دهيم.مسايل كوچك،بزرگ مي شوند و وقايع بسيار بيشتر از ارزش واقعي خود اهميت مي يابند آياچنين موردي براي شمانيزپيش آمده است؟اگراين طور است.پس وقت آن است كه واردوادي جديدشويدمثلا مي توانيد به يك گشت سياحتي يا يك سفر ما جراجويانه برويد.

5- اهداف خود را تعيين كنيد .
 افرادي كه براي خوداهدافي روشن  دقيق وقابل اندازه گيري تعيين مي كنند.آنچه را كه مي خواهند به دست مي آورند.تعيين اهداف،بخش بسيارمهمي ازساختن عادات مثبت ودرنتيجه افزايش عزت نفس به شمار مي آيد..
6-اتفاقات ناخوشايندزندگي را بپذيريد.
مامي توانيم بيشترازآنچه فكرمي كنيم، زندگي خود را كنترل كنيم . با وجود اين مواردي هست كه هيچ كنترلي نسبت به آنها نداريم و وقايع وامور نا خوشايند وظاهرا" غير منصفانة بسياري در زندگي ما وجوددارد به عبارت ديگر ، گهگاه اين امور واتفاقات ضربه اي به ما وارد مي كند بروز اين اتفاقات به خواست و ارادة ما نبوده است وكاري براي ممانعت ازآنهانيزنمي توان انجام داد. پس بهتر است شانس واقبال را فراموش كنيد .اينكه زندگي چگونه بايد باشدرافراموش كنيدوآن راباهمين اتفاقات جاري وغير قابل پيش بيني بپذيريد .در واقع ،شما مي توانيد از لحظاتي كه عزت نفس شما دچار افت ونزول مي گردد ، بهره جويي كنيدافسردگي وغم واندوه ونگراني ، همگي درشماايجادخودخوري مي كند.بنابراين مي توانيد آن رااصلاح كنيدوبراي زندگي خودبرنامه ريزي مجددي انجام دهيد.

7- باديگران مشورت كنيد.
گاهي اوقات ممكن است با مشكل بزرگ خاصي در زندگي خود مواجه شويد ، مانند ابتلا به بيماري خطرناك ، يا ممكن است دچار عادت مخربي مانند استفاده نادرست از داروها يا پرخوري شويد.دراين مواردكمك ديگران مي تواندكليدمشكل شماباشد.

8-بروسوسة عادات ناپسندخودغلبه كنيد.
عادتهاي ناپسند ،رفتارهاي ديرينه اي هستند كه شما را به سمت خود مي كشند هنگامي كه به سراغتان مي آيند . رهايي از آنها دشوار است و به راحتي شما را به اين نتيجه مي رسانند كه ( نمي توانيد با اين حالت كنار بيايد) نكته اين است كه مجبور نيستيد با آن كناربياييد وسوسة عادات ناپسند معمولا؛ كمتر از دو دقيقه طول مي كشد آنها شما را فريب مي دهند كه تصور كنيد تا ابد دست از شما بر نمي دارند. بنابراين هر گاه هوس عادات ناپسند به سراغتان آمد. سعي نكنيد آن را ناديده بگيريد ، بلكه روي آن تمركز كرده وبا اعتماد به نفس آن را تحمل كنيد.

9-سه هفته آن را امتحان كنيد .
سازگاري با عادت ها ورفتارهاي جديد مستلزم زمان است .معلوم شده است كه هررفتار جديدي اگر به مدت سه هفته دنبال شود .احتمال زياد به صورت يك عادت دايمي در مي آيد .در ابتدا ، رفتار جديد ،غريب به نظر مي آيد ومستلزم تلاش آگاهانه است .اما بعداز سه هفته به صورت بخشي از وجودتان درمي آيد. اگر واقعا مصمم هستيد كه تحولي ايجاد كنيد خود را وادار كنيد كه با آن حداقل به مدت سه هفته زندگي كنيد .

10- باافراد مثبت انديش معاشرت كنيد.
سعي كنيدكه بيشتر در كنار افراد مثبت انديش باشيد : افرادي كه نسبت به زندگي وپيشامدهاي آن اشتياق زيادي دارند . اين گونه افراد شمارا در پيشرفت وتعالي ياري مي كنند و متقابلا" اين امكان را فراهم مي آورند كه شما نيز آنان را در رشد وپيشرفتشان حمايت كنيد.اين امر، بخش بزرگي از فلسفة زندگي ودوستي است.